87.LÀM BÁNH TẾT

Bánh tổ Quảng nam

     1.Ngày trước cách đây không lâu,ở quê tôi nhà nào cũng biết tự làm bánh dùng trong ba ngày Tết.Nguyên liệu chính là nông sản tự sản tự tiêu,có niềm vui rạng rỡ khi thành quả của mình được bà con chòm xóm khen ngợi.Tên bánh cũng thật giản dị :bánh nổ,bánh khô khổ,bánh da,bánh thuẫn,bánh in,bánh tổ...
   Những nhà khá giả trong làng ,ruộng nương lớn trồng được  mía ép đường ,dành riêng ruộng gieo cấy nếp cái thơm hoặc trồng đậu phộng ...thì gần Tết lại làm bánh  để bán.Nghề làm bánh tết của gia đình ông ngoại tôi chắc đã có lâu đời,đến khi tôi lớn lên vẫn còn được bà con xa gần tín nhiệm .
 Mọi nguyên liệu được chuẩn bị chu đáo từ trước,chỉ mua thêm đường cát ở chợ và trứng gà quanh xóm là đủ .Đây là khâu quan trọng quyết đinh tín nhiệm chất lượng sản phẩm.Nếp được cấy ở ruộng sâu đất tốt hoặc gieo ở nương màu mỡ ven sông ; mía được trồng ở đất cao kết mật không chua.Công việc làm cỏ ruộng của cánh phụ nữ và cuốc cỏ đậu phụng của cánh đàn ông cũng chạy đua cho kịp ngày nhóm thợ .Sau ngày đưa ông Táo về trời ,mọi người trong nhà và một số thợ bà con bắt tay vào công việc.Mọi người được chia theo nhóm làm các loại bánh ,dưới sự chỉ huy của cậu tôi.
 Cả nhà như một công trường tất bật ,chăm chỉ lặng lẽ làm từ trời còn mờ tối cho đến tối mịt.Cơm ăn buổi sáng rất sớm ,còn buổi trưa thường xế chiều qua quýt,buổi tối thì tùy hứng lúc nào đói lả mới chịu nghỉ tay .Cơm nấu một nồi to ,rau hái trong vườn ăn chủ yếu với mắm cái ,mọi người đều kêu rát cả ruột.Sau này nhớ lại ,tôi vẫn không hình dung tại sao chẳng ai quan tâm đến tái tạo sức lao động mà làm như hành xác vậy ,dẫu nhà mình khá giả ?Có lẽ ám ảnh zụ này mà sau này khi cho quân làm thêm giờ , lúc nào tôi cũng lo chuyện ăn uống bồi dưỡng rất chu đáo !
  Đám con nít mới đầu hào hứng lắm,thỉnh thoảng còn ăn chút ba-via đường hoặc cái bánh hư ...sau thì chán ,không muốn đụng tới thứ gì .Bọn tôi cũng được phân vào việc đánh trứng đổ bánh thuẫn,nhồi bột làm bánh da hoặc quết bột đổ bánh tổ.Đánh hồ một hồi thì tay mỏi nhừ như muốn rớt ra ,miệng kêu cậu kiểm tra để  nghỉ.Cậu tôi vét một chút bột xem rồi lắc đầu ,bọn tôi thở ra một cái rồi cắm đầu làm tiếp.Cậu bảo,không được ẩu ,phải để tâm vào đánh bột mới nổi,bánh mới ngon,người mua không chê!
  Gọt đường bát ngào cho bánh in hoặc thắng đường để vô bánh nổ,banh khô khổ ,bánh tổ...là cả một kỹ thuật chỉ dành cho người có kinh nghiệm nhất như cậu mợ hoặc mẹ tôi.Nước đường phải kẹo ,óng ánh không chua hoặc đen thì bánh mới ngọt thanh .
  Bánh làm ra được sấy khô và sắp vào các đôi bồ bằng nan để từ 28 tết phụ nữ bắt đầu đi bán ở các chợ quanh vùng .Ngày 30 là cả nhà đều tỏa đi các chợ giao bánh cho khách đặt trước và bán phần còn lại.Đến trưa đắt rẻ gì cũng phải kết thúc việc bán bánh,mọi người tất tả sắm tết rồi về.

    2.Về đến nhà ,mợ với mẹ tôi tính sổ  rồi hoàn công xá cho  mọi người .Bọn con nít cũng  được chia  vài đồng rủng rỉnh để chơi bầu cua hoặc hô bài chòi . Sau đó phụ nữ lại lao vào chuẩn bị cúng tất niên  và rước ông bà.Đàn ông lùa con nít xuống giếng tắm.Năm nào lạnh con nít cứ xối ào nước ấm rồi chạy zìa la ơi ới khắp xóm.
 Phải tối lắm việc nấu cỗ mới xong.Bọn con nít tham gia bưng đồ cúng bày lên bàn.Nhà ông ngoại rộng ,nhiều cột ,đèn le lói phải lò dò đi từ bếp đến bàn thờ xa cả khúc.Đến lúc này ,bụng đói cồn cào,nước miếng tứa ra cả miệng.Bọn tôi lựa các đĩa ram(chả giò) để bưng.Đối với con nít có lẽ đây là món ngon nhất vì béo béo giòn giòn ,bên trong có thịt bằm mằn mặn.Mỗi đĩa bé tí được sắp 6 cuốn be bé.Khi qua các cột nhà khuất,lạy ông bà,chúng tôi nhón một cuốn bỏ nhanh vào mồm ,đảo cuốn lẻ xoay vào giữa đĩa .Do nhiều mâm cúng và khá nhiều đĩa nên bọn tôi vừa bưng vừa thao tác cũng lưng lửng diều.May là đèn thiếu sáng ,cậu tôi lại chú tâm vào việc  chuẩn bị cúng nên không phát hiện ra. Về sau nghĩ lại ,tôi cứ mĩm cười: giá ông bà mà về thật , ngồi trên bàn thờ nhìn xuống chắc phải bất ngờ khi thấy mấy đứa cháu cưng dám hưởng lôc trước  cả mình.Mãi sau này kể lại,cậu tôi phì cười thì ông bà trách chi bọn con nít !

     3.Tết ngày xưa ở thôn quê thật ấm cúng,con nít mải chơi từ sáng đến tối mịt trong không khí lễ hội thật rộn ràng .Các trò chơi hô bài chòi ,lô tô lớn bé đều tham gia hào hứng ,không nhạt nhẽo như bây giờ !Tôi thích nhất được cùng mẹ về quê nội,nghe các bác chú ,cô dì hỏi thăm rộn ràng từ ngoài ngõ và đưa tay nhón những miếng bánh mỗi nhà mỗi khác thưởng thức thử !